“Oni sobie to wywalczyli”

„To właśnie pokazuje tę podmiotowość” –

(…)  mimo, że niektóre osoby z niepełnosprawnością nie komunikują się tak jak osoby pełnosprawne czy nie stosują pełnego wachlarza gestów, mowy i poruszania się, dążą do kontaktu”.

  O projekcie Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnościami opowiada Koordynatorka działania – Olga Rembielińska z Fundacji Internationaler Bund Polska. Olga jest Koordynatorką trzeciej już edycji projektu, który trwa od 2021 roku. Od początku podkreśla, że projekt działa w ramach Funduszu Solidarnościowego, który został stworzony na skutek protestów osób z niepełnosprawnościami (Ozn) oraz ich rodzin w Sejmie. Koordynatorka potrzeby Ozn jak i asystentów poznała bardzo dobrze – nie tylko nadzoruje działania, ale także od dwóch lat bierze w nich czynny udział jako asystentka dla 9 letniego obecnie chłopca.  

Życzliwość i pomoc przede wszystkim!

  Praca asystenta osobistego Ozn polega przede wszystkim na alternatywnym spojrzeniu na rzeczywistość. Spojrzeniu z perspektywy osób, które muszą inaczej niż osoby pełnosprawne pokonywać bariery, widzą, że miasto nie zawsze jest do nich dostosowane. Mają też inne zapotrzebowania jak chodzi o dostępność, w tym na przykład technologii. Praca asystenta uwrażliwia na takie aspekty życia codziennego. Zaangażowanie się w pomoc osobom z niepełnosprawnościami jest nie tylko pracą, ale też życzliwością i pomocą, nawiązywaniem trwałych przyjaźni. Daje sporą gratyfikację emocjonalną, chociaż czasami bywa bardzo ciężko. Niektórzy ludzie są obciążeni psychicznie, co przekłada się na asystentów, którzy bywają narażeni na ciężkie przejścia. Jak wspomina Koordynatorka:   “Uczymy się na błędach, stąd pomysł, żeby w kolejnej edycji projektu zasugerować Ministerstwu przeznaczenie dodatkowych pieniędzy na objęcie pomocą psychologa uczestniczących w działaniu rodzin, bo bardzo często ludzie sobie nie radzą. Ja sobie potrafię to wytłumaczyć, że ludzie są sfrustrowani, że dzwonią z pretensjami ale też nie jestem ze skały. Rozmawiamy również o zapewnieniu pomocy psychologicznej dla asystentów, żeby dać im możliwość korzystania z tak zwanych superwizji”.   Projekt asystencki to bardzo rozległe, kompleksowe i skomplikowane obejmowanie kilkudziesieciu osob pomocą emocjonalną. Trzeba nadzorować czy podopieczni są zadowoleni z asystentów, rekrutować ich, prowadzić dokumentację. Początki w tej pracy potrafią naprawdę być skokiem na głęboką wodę!  

Zapotrzebowanie jest duże!

  W 2023 roku na prowadzenie projektu przekazano o połowę mniejszy budżet w związku z czym nie było zasobów, aby pomóc wszystkim chętnym. Na ten moment w projekcie zaopiekowanych jest 50 osób, jednak są podejmowane starania o dodatkowe finansowanie, żeby móc zapisać jeszcze drugie tyle! Jeśli chodzi o asystentów, to jest to stara i zgrana ze sobą ekipa. Ponieważ to jest trzecia edycja projektu, ludzie się znają, a podopieczni często sami wskazują swoich asystentów. Jest jednak w branży nisza, gdzie jest niedobór męskich asystentów. Tutaj mamy kadrowe deficyty.   Zmieniły się również wymogi dla osób chcących zostać asystentami Ozn. Na początku wystarczyło nawet nieformalne doświadczenie (np opiekowanie się kimś z rodziny). Obecnie jest to trochę bardziej sformalizowane: żeby zostać asystentem Ozn trzeba mieć albo dyplom wymieniony w ustawie (asystent, osoba, która ma potwierdzone kwalifikacje pedagogiczne, psychologiczne, pielęgniaskie, jest fizjoterapeutą albo odbyła wolontariat) lub mieć półroczne nieformalne doświadczenie, ale potwierdzone referencjami od osoby, której się pomagało. To wszystko w kwestii formalności, trzeba pamiętać jednak też o tym, że taka praca wymaga również pewnych predyspozycji psychicznych: silnej psychiki, asertywności, siły fizycznej oraz przebojowości, kreatywności i empatii. Warto się zaangażować, bo taka pomoc jest nieoceniona, a pozytywny odbiór projektu daje dodatkową energię do działania!  

“Cała moc tego dziecka jest skumulowana w jego umyśle”

  Jak w każdym projekcie, w który współpracuje się z ludźmi, można przytoczyć zarówno wiele stresujących historii, jak i wiele tych budujących i pozytywnych. Te ostatnie dają wszystkim motywację! Jak wspomina Olga:   “Przyszła do nas raz cala ekipa rodzinna: mama, syn objęty naszym programem, i jego rodzeństwo. Na Facebooku jest relacja, przyszli całą piątką odwiedzić mnie, przekazać dokumenty i było to bardzo miłe i wesołe, że mogłam poznać całą rodzinę. Wcześniej wspominałam o frustracji ale jest też druga strona medalu czyli taka autentyczna wdzięczność i serdeczność”.   Bardzo istotne w takiej pracy jest nawiązanie pełnej zaufania relacji ze swoim podopiecznym. Tak Olga wspomina pierwsze spotkanie z Radkiem: “Jestem bardzo zżyta z moim podopiecznym Radkiem, którego poznałam jak miał 7 lat. Obecnie ma 9, już dwa lata ze sobą pracujemy i to na początku było trudne bo Radek jest dzieckiem z dużym stopniem niepełnosprawności, dzieckiem leżącym, cierpi na zanik mięśni i nie porusza się samodzielnie. Cała moc tego dziecka jest skumulowana w jego umyśle i w ogromnej miłości jaką otoczyli go rodzice (…) na początku jak tam weszłam to się przestraszyłam czy ja w ogóle będę w stanie się dogadać z dzieckiem, które nie mówi, jak będę się domyślać co on myśli i to było stresujące. Ale to właśnie pokazuje tę podmiotowość osób z niepełnosprawnością –  mimo, że nie komunikują się tak jak osoby pełnosprawne czy nie stosują pełnego wachlarza gestów, mowy i poruszania się, dążą do kontaktu”.  

Jakie aktywności proponujemy?

  Zapytana o to, jakie aktywności najczęściej są proponowane osobom biorący udział w projekcie, Olga wskazuje, że to zależy od indywidualnych potrzeb każdej osoby i jej stopnia niepełnosprawności. Przez różne utrudnienia, jeśli ktoś porusza się na wózku to niektóre rzeczy jest mu ciężko załatwić. Tutaj asystent pomoże np w dotarciu do lekarza czy do danej instytucji. Jeśli chodzi o podopiecznych z niepełnosprawnością intelektualną, to zdarza się, że takie dziecko ma problemy z nauką. Wtedy trzeba je stymulować do różnych aktywności, żeby się prawidłowo rozwijało i w pełni wykorzystywało swój potencjał. Tak więc w zależności od stopnia niepełnosprawności, wieku, sytuacji rodzinnej, te aktywności bardzo się od siebie różnią. Czasami to wyjście na spacer, do parku, a czasami pomoc w czynnościach dnia codziennego: sprzątanie, zakupy czy karmienie (np podopieczni z problemami jelitowymi, którzy wymagają specjalistycznego kamienia w sterylnych warunkach). Organizowane są również różne dodatkowe atrakcje, takie jak kino dla Ozn.   Jeśli przeczytanie o projekcie zachęciło Was do współpracy i zgłoszenia się do programu jako asystent lub beneficjent, zerknijcie na stronę Fundacji Internationaler Bund Polska! https://ib-polska.pl/projekt/asystent-osobisty-osoby-z-niepelnosprawnosciami-edycja-2022/ tutaj znajdują się wszystkie potrzebne informacje!